اادر خدمت اصلاح الگوی مصرف

 
 

سایت اطلاع رسانی اسفندیار عباسی

  دریافت قلم فارسی (فونت) مناسب  

صفحه اصلی    معرفی سایت    تازه های سایت    همکاری با سایت   درباره اسفندیار عباسی    تماس با ما

مقاله ها و پیوندها:    بخش اول - آلودگی اطلاعاتی    بخش دوم - توسعه محلی 

خدمات پشتیبانی پژوهش            خدمات پشتیبانی نشر             خدمات پشتیبانی توسعه محلی

 برای پژوهشگران          برای اولیا و مربیان           برای برنامه ریزی و سیاستگذاری       

    ا مقاله ها و پیوندها - توسعه محلی و اصلاح الگوی مصرف ا

 

مقدمه

نمونه های موفق توسعه محلی

فناوری های مناسب

اااااااااا- آب

اااااااااااااااااااااا مسئله فاضلاب

اااااااااااااااااااااا تالاب مصنوعی

اااااااااااااااااااااا مستراح خشک

اااااااااااااااااااااا استحصال آب باران

اااااااااا- غذا

اااااااااا- انرژی

اااااااااا- ضایعات

اااااااااا- حمل و نقل

اااااااااا- ساخت و ساز

اقتصاد

جهانبینی و فرهنگ

جامعه سازی

 

 

 

 

 

 

تالاب مصنوعی

با استفاده از تالاب مصنوعی، از آب لوله کشی می توان چندین بار استفاده کرد ضمن اینکه فرآیند تصفیه آب در تالاب برای بیابانزدایی، زیباسازی و تلطیف محیط نیز ثمربخش است. با فناوری تالاب مصنوعی می توان به طور مؤثر با پدیده گرد و غبار مقابله کرد. چگونه؟ بیشتر بخوانید تس نتس بسیبی ت سنتی سنتی سنتی

 

 

 

 

استحصال آب باران

در شبکه های فاضلاب، معمولا آب حاصله از نزولات جوی با آب سیاه (آب آلوده به مدفوع) و آب خاکستری (انواع پساب های غیر آلوده به مدفوع و دیگر ناقلانِ پاتوژن ها)  مخلوط می شود. در صورتیکه این آب پاکیزه را می توان جداگانه ذخیره کرد و از آن برای مصارف مختلف از جمله فضای سبز استفاده نمود. استحصال آب باران از بروز پدیده هایی چون آبگرفتگی و فرسایش خاک در شهر و روستا پیشگیری می کند. چگونه؟ بیشتر بخوانید  نمتستنستی نستینس تینست ین

 

 

 

 

 

مستراح خشک

در حال حاضر هوشمندانه ترین مستراح، مستراح خشک سنتی است. استفاده از مستراح خشک تنها راه پیشگیری از آلوده شدن آب، خاک و خوراکی ها به پاتوژن های بیماری زا و انگل هاست. علم تبدیل ضایعاتِ طبیعی ثابت کرده است که استفاده از سیالیت آب برای دور راندن مدفوع از منازل کاری نادرست، پرهزینه و خطرآفرین است.  حتی با نوعی از مستراح خشک می توان انرژی هم تولید کرد. چگونه؟ بیشتر بخوانید تینتس نتنست ینتس ینتسین تسین تسنیتس نیتسنیت س

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فناوری های مناسب برای تامین و مصرف بهینه آب

آب سیاه

آب خاکستری

مقدمه 

آب در چند دهۀ اخیر از مهم ترین موضوعات مرتبط با توسعه بوده و بی شک به لحاظ تداوم خشکسالی و دیگر مسایل مرتبط با تغییرات آب و هوایی، در آینده نیز در صدر اولویت های برنامه ریزی در کشورهای جهان قرار خواهد داشت. در اصلاح الگوی مصرف آب، همانند بهینه سازی در مصرف انرژی، استفادۀ درست و عاقبت اندیشانه از آب در منازل، ادارات، تاسیسات تفریحی مانند پارک ها و دیگر مصرف کنندگان خرد و کلان در سطح شهر، از اهمیت بالایی برخوردار است. در چند بند زیر به طور خلاصه به برخی از روش ها و فناوری های مؤثر اشاره کرده ایم. اما به لحاظ ماهیت چرخه آب در طبیعت، سیستم های آبرسانی شهری و روستایی از یک سو و مدیریت پساب و رواناب از سوی دیگر با هم ارتباطی تنگاتنگ دارند. لذا تمرکز مباحث در این بخش از سایت بر معرفی فناوری هایی است که نسبت به یکپارچگی موضوع و چاره اندیشیِ سیستمی به مسایل آب توجه ویژه دارد. جهت مطالعه بیشتر علاقمندان، لیستی از منابع برای این صفحه و دیگر صفحات این بخش فراهم شده است. سببتستنسیت نستی نت یسنت سینتس ینت سینتس ینت نتنت  نیتسنتینس تیتسیسنیت سنیت

به جرات می توان گفت که اتخاذ روش های مرتبط با مصرفِ بهینه آب توسط مصرف کنندگان، کم هزینه ترین و زودبازده ترین راه های کاستن از نیاز به آب در شرایط خشکسالی فعلی است. بستن شیر آب در هنگام صابون زدن دست ها، مسواک زدن یا ریش تراشیدن، کاستن از زمان استحمام، جارو کردن تراس و حیاط به جای استفاده از شلنگ آب، شستن اتومبیل با اسفنج و چند سطل آب، خیساندن و شستن ظروف، میوه و سبزیجات در یک تشت آب پیش از آبکشی با آب لوله کشی، استفاده از آبپاش و شلنگ در آبیاری باغچه ها و فضای سبز به جای آبیاری بارانی با آبفشان ها، تعمیر فوری شیرهایی که چکه می کنند و رفع نقص فنی توالت هایِ فرنگی که باعث نشتِ مداوم آب از تانک به کاسۀ آن می شود، تعویض لوله های زنگ زده، استفاده از سرشیر و سردوش هایی که با افزودن هوا به جریان آب در عین کاستن از مصرف آب به کارآیی آنها می افزاید، و خریداری مدل هایی از ماشین های لباسشویی که با هدف جلوگیری از اتلاف آب طراحی و ساخته شده اند، از جمله نکاتِ ساده ای است که از هدررفتِ آب در منازل و دیگر جاهایی که انسان ها آب مصرف می کنند به طور چشمگیری می کاهد.  بتسنتنسیت نستینسینست ینتس ینتس ینت سنیت نسی نسیت نس ینسنت یسنیتنستی

در اماکن تفریحی، مثل پارک های شهری نیز، جایگزین کردن چمن با انواع گزینه های گیاهیِ دیگر که برای شاداب ماندن نیاز به آب بسیار کمتری دارد از اقدامات معقول، ضروری و فوری است. از سوی دیگر، در شرایط فعلی که آب کم، غذا گران و فقر و گرسنگی در جوامع در حال افزایش است، بسیاری از شهرهای جهان در سیاست های مدیریت فضای سبز خود تجدید نظر کلی کرده و از آب شهری برای ایجاد فضای سبز مثمر و کشاورزی شهری استفاده می کنند. در این شهرها درختانِ میوۀ مناسبِ اقلیم به تدریج جایگزینِ درختان زینتیِ شهری شده و باغچه کاری برای تولید غذا در شهر جایگزین چمنکاری ها می گردد. (برای نمونه ای الهام بخش در بهره برداریِ مفید از منابع ارضی و آبی در شهرهای بزرگ به صفحه غذای کافی و سالم برای همه در همین سایت مراجعه کنید.)  بتستستیسنیت نسیت نیست نت سینت سینت سینت نستی نس تینست ینت سینت سنت ی سینتسنیت سن

میزان کاهش مصرف با رعایت نکات بالا بسیار چشمگیر است چرا که چکۀ شیر آب باعث هدررفتِ تا 136 لیتر آب در روز می شود. توالت های فرنگی می توانند منشا هدر رفتِ 113 تا 15120 لیتر آب در روز گردد. شخصی که هنگام مسواک زدن شیر آب را باز نگه می دارد، به جای مصرفِ نیم لیتر آب، بیش از 6 لیتر آب هدر می دهد. حال اگر این ارقام را ضربدر تعداد خانه های یک شهر یا تعداد ساکنین آن کنیم به مقیاس عظیم خسارت به منابع آب و در عین حال پتانسیل بهینه سازیِ مصرف این منبع حیاتی پی می بریم. پس قطعا رعایت نکات بالا از سوی مصرف کنندگان از هدر رفت آب جلوگیری می کند و از تشدید بحران کم آبی می کاهد. اما از سوی دیگر، نمی توان نادیده گرفت که سیستم های کنونی تامین و توزیع آبِ شرب (آبرسانی) و گردآوری و مدیریت پساب و رواناب در شهرهای جهان به طور کلی بازمانده از دورانی از توسعه است که نه کمبود آب و نه تنگناهای مرتبط با انرژی از دغدغه های طراحان آن محسوب می شد. لذا با اصلاحات سیستمی در استحصال آب و مدیریت پساب، کارآیی کل سیستم آب و فاضلاب بیشتر می شود و بهینه سازی مصرف این منبع در مقیاسی بسیار وسیعتر امکانپذیر می گردد. بیتنست نتس ینت سنیت نیست نست ینتس ینت سنیت سنیت نس تینتس ی

برای تبیین ماهیتِ مسایل سیستمی موجود می توان به نواقص فاحش شبکه های فاضلاب شهری اشاره کرد. امروزه، با توجه به تغییرات آب و هوایی و گرانی سوخت های فسیلی احداث این شبکه ها راهکاری عقلانی و مطلوب به شمار نمی آید. به رغم تشدید خشکسالی در سطح کره زمین، شاهدیم که شبکه های فاضلاب شهری هنوز مقادیر عظیمی از آب پاکیزه را صرف سیال نگهداشتن فضولات می کنند. از سوی دیگر، شبکه فاضلاب برای جابجایی پساب در سطح شهر و برای تصفیه نهایی آن مقادیر عظیمی انرژی مصرف می کند. مسلما با کمتر شدن منابع آب و گرانتر شدن قیمت انرژی و همزمان، ظهور فناوری های جایگزین، اتخاذ تصمیمات بهتر در مدیریت پساب در جوامع از اولویت و عقلانیت بیشتری برخوردار است. بتنس نستین ستنی نسیت نست ینست ینست ینست نت نسیت نسیت نست نست نت

فناوری شبکه فاضلاب دارای کاستی های فاحش دیگری نیز هست. به لحاظ آلوده بودنِ فاضلاب شهری به فضولات انسانی و دیگر آلاینده ها، از جمله انواع شوینده ها و محصولات پتروشیمی، فلزات سنگین، انواع داروها و پسماندهای بیماری زای مرتبط با بیمارستان ها و دیگر تاسیسات درمانی و بهداشتی، گردآوری فاضلاب معمولا با دغدغه هایِ بهداشتی فراوانی از سوی مسئولان صورت می گیرد. اما همانطور که در بخش مسئله فاضلاب توضیح داده شده است، به اعتراف کارشناسان شبکه های فاضلاب، این فناوری قادر به خنثی کردن آلودگی های فلزی، شیمیایی، بیولوژیکی و دارویی پساب ها نیست. تنها نوعی از ناخالصی های موجود در فاضلاب که فرآیند تصفیۀ کنونی قادر به جدا سازی آن است فضولات انسانی و دیگر مواد و ذرات معلق در آب است. این نقیصه بزرگ و مسئله ساز همراه با محدودیت های مرتبط با گرانی انرژی و تغییرات آب و هوایی، اندیشمندان جهان را به سوی چاره جویی در راستای ایجاد فناوری های مناسب تر برای اصلاح یکپارچه سیستم های موجود، هم از لحاظ در تامین و مصرف آب و هم در زمینۀ تصفیه پساب سوق داده است. بی ستنستن سنت سنیت نستی نستی نست ینت سینت سنیت سنیت سن یتنس یتنست

توضیح اینکه در یک سکونتگاه انسانی (شهر یا روستا) ساکنین با انواع آب سر و کار دارند: آب قابل شربِ شبکه آبرسانی، آب حاصله از نزولات جوی، فاضلاب مستراح (موسوم به آب سیاه)، پساب حاصله از استحمام، شستشویِ ظروف و لباس و غیره که به فضولات انسانی آغشته نیست (موسوم به آب خاکستری) و پساب های خطرناک، یعنی فاضلاب واحد های صنعتی و بیمارستان ها. نکته مهم در اصلاح سیستمیِ مسایل مرتبط با آب این است که با تمیز دادن بین انواع آب و پساب می توان در تامین و مصرف این منبع حیاتی و ارزشمند از یک سو و در هزینه کردِ انرژی برای تصفیه آب آلوده بهینه سازی های کلانی به عمل آورد. مثلا همانطور که در بخش استحصال آب باران به توصیفِ رواناب ناشی از باران (و برف) به عنوان منبعی کیفی برای انواع مصارف خانگی و غیرخانگی پرداخته ایم، با استفاده از فناوری های مناسب می توان از احتمال وارد شدن (و آلوده گشتن) این آب پاکیزه به مجاریِ فاضلاب شهری یا روستایی جلوگیری کرد. آب جمع آوری و ذخیره شده از این طریق را می توان برای مصارفی چون نگهداری و گسترش فضای سبز محله ها، نظافت خانه ها، اطفاء حریق، و در صورت ضرورت حتی برای شرب، استفاده کرد. نمونه های موفقی از اینگونه بهره برداری از نزولات جوی در کشورهای اروپایی، آسیایی، آفریقایی و آمریکای شمالی به وجود آمده که در این بخش معرفی کرده ایم.. تیتسنت سنتینسیت نستی نستی نستی نسیت نس ینستی نستی نس تینس تینس ین سینتس یتنت

تالاب مصنوعی سیستمی کم هزینه، ایمن و کم مصرف (از لحاظ انرژی) برای تصفیه همه گونه پساب، از جمله آب خاکستری و پساب های خطرناک، جهت سرویس دهی به اماکن مسکونی در شهر و روستا و نیز به تاسیسات مستقلِ صنعتی و درمانی در هر مقیاسی، قابل احداث است. از سوی دیگر، مستراح خشک نام فناوریِ مناسب دیگری است که با تنوع فراوان قادر است نیازهای مرتبط با دفع آب سیاه را در محیط های شهری و روستایی مرتفع سازد و از ورود مدفوع و آلودگی های مرتبط با آن به دیگر آب ها (از جمله آب های زیرزمینی) جلوگیری کند. این دو فناوری همراه با فناوری استحصال آب باران، منظومه ای سه گانه را تشکیل می دهند که قادر است، ضمن حفظ بهداشت فردی و محیطی، صرفه جویی های عظیمی در مصرف آب و دفع پساب در جامعه را امکانپذیر کند. شکی نیست که در سال های آتی از لحاظ انرژی و آب با چالش های بزرگتر و بی سابقه ای روبرو خواهیم بود. با توجه به تفاوتِ فاحشی که بین آینده و گذشته وجود خواهد داشت الزامی است که نگرش ما نسبت به چگونگیِ تامین و مصرف آب و زیرساخت های موجود برای دفع پساب مورد بازبینی جدی قرار گیرد و تغییرات لازم هر چه زودتر در سیستم های موجود اعمال گردد. اینسنتس یتسنی تسنی سنتی نسیت نست ینست ینست نتسنی تسنیت سنیت نس یتس ین ستی

مسئله فاضلاب

به طور کلی، شیوه غالبِ جوامع صنعتیِ امروز برای دفع فاضلاب شهری انتقال آن از طریق شبکه ای زیرزمینی به مراکز تصفیه فاضلاب است. پس از عبور از مراحل گوناگون در این مراکز، آبی که به طور ناقص تصفیه می شود به رودخانه ها یا دریاها ریخته می شود و یا برای مصارف کشاورزی و صنعتی ذخیره می گردد. لجنِ به جا مانده از این فرآیند نیز، که معمولا در کلان شهرها علاوه بر مواد ارگانیکِ فضولات انسانی حاوی انواع فلزات سنگین و دیگر عناصر خطرناک است، با احتیاط دفن می شود. معمولا علاوه بر آب آلوده و لجن خطرناک... بیشتر بخوانید   بتسنت تنستسینتسینت سنی سن

تالاب مصنوعی

تالاب مصنوعی یکی از راهکارهای کم هزینه برای دفع و تصفیه بهداشتیِ پساب در مناطق روستایی و شهری است. بسته به میزان زمین موجود، احداث این تصفیه خانۀ طبیعی برای انواع پساب کاربرد دارد کما اینکه تالاب های مصنوعیِ کنونیِ جهان نمونه هایی در روستاها، مجموعه های بیمارستانی، دانشگاه ها، صنایع، معادن، مزارع و حتی کل یک شهر را در پرونده موفقیت های خود دارند. علاوه بر تصفیه پساب، تالاب مصنوعی راهکاری کارآمد برای مبارزه با بیابانزایی و پدیده گرد و غبار است که از جمله بحران های بغرنج محیط زیست در اقلیم های گرم و خشک دنیا، به ویژه در منطقه خاورمیانه، به شمار می آید... بیشتر بخوانید  تبنتنتسینت سنتینستسنیتنتیس نتینست ینس ت

استحصال آب باران

استحصال آب باران و برف رویکردی جامع تر به علمی است که به آن آبخیزداری می گویند. آبخیزداری و استحصال آب از دانش و فناوری های کهن است که در آن انسان ها با شناختی عمیق از طبیعت و نقش انسان در آبادانی آن به فراخوان، هدایت و ذخیره نزولات آسمانی در زمین و یا در مخازن ویژه می پرداخته اند. در آبخیزداری تمرکز فعالیت ها عمدتا بر مهار رواناب به منظور تغذیه سفره های زیرزمینی است در حالی که تمرکز استحصال آب بر فراهم کردن دسترسیِ محلی به آب شیرین برای کلیه مصارف، از جمله شرب، کشاورزی، مسکن و صنعت است. تفاوت دیگر این دو رویکرد این است که فعالیت های آبخیزداری عمدتا در چارچوب طرح های بزرگ با مدیریت یا نظارت نزدیک دولت دیده می شود در صورتی که استحصال آب در هر مقیاسی، حتی در منازل، قابل اجراست... بیشتر بخوانید تبتت بتسنت سنتنست ینسیت نست ینست ینست ینست ینست ینت سنی تسنیت نسسن سنتس نتسن

مستراح خشک

امروزه در شبکه های فاضلاب، مقادیر عظیمی آب پاکیزه با فضولات انسانی آلوده می شود. در فرهنگ ما ایرانیان همواره بر پاکیزه نگاه داشتن منابع آب از یک سو و استفاده بهینه از این منبع مشترک برای حفظ بهداشت، طهارت، نظافت و سلامتی فردی و عمومی از سوی دیگر تاکید شده است، هرگز در گذشتۀ ما به میزانی که امروز برای دفع فضولات انسانی آب مصرف می کنیم این منبع طبیعی ارزشمند را آلوده نمی کردیم. آیا راهی وجود دارد که از مقدار آبی که در مستراح های امروزی ریخته می شود بکاهیم؟ جواب به این سوال آری است... بیشتر بخوانید  تیتن ست نست نس نتس ینست ینت سنیت سنی

منابع

 
 
 
آرم و طراحی سایت، حمیرا شریفی 2008 ©آ