اادر خدمت اصلاح الگوی مصرف

سایت اطلاع رسانی اسفندیار عباسی

صفحه اصلی    معرفی سایت    تازه های سایت    همکاری با سایت   درباره اسفندیار عباسی    تماس با ما

مقاله ها و پیوندها:    بخش اول - آلودگی اطلاعاتی    بخش دوم - توسعه محلی 

خدمات پشتیبانی پژوهش            خدمات پشتیبانی نشر             خدمات پشتیبانی توسعه محلی

 برای پژوهشگران          برای اولیا و مربیان           برای برنامه ریزی و سیاستگذاری       

    ا مقاله ها و پیوندها - توسعه محلی و اصلاح الگوی مصرف ا

چهره ای ماندگار در برنامه ریزی و مدیریت شهری جهان

لی میونگ باک، شهردار سئول  (2006 - 2002)،  با استقبال از نظراتِ شهرسازانِ نوآورِ کره ای از جمله کی یون هوانگ، اقداماتِ مؤثری در کاهش ترافیک و آلودگی هوای شهر آغاز کرد که موجی از طرح های مشابه در دیگر شهرهای بزرگ کره و جهان به وجود آورده است. از معروف ترین اقدامات وی جنگلکاری در شهر و حذف بزرگراه معروف «چانگ یا چان» بود. هم اکنون پارکی به طول 7 کیلومتر برای تفریح مردم و رونق تجاری کسبۀ مرکز شهر به جای این بزرگراه احداث شده است... بیشتر بخوانید. و برای دیگر چهره های ماندگار در برنامه ریزی شهری جهان از این صفحه بازدید نمایید. تبببببببیییبیبتنتسنتن ستینستی نستینبنتس نتس ینت سینت سینت

پارک به جای بزرگراه در کره جنوبی

ا نمای بزرگتر

بوستان «چانگ یا چان» به طول هفت کیلومتر در سئول، پایتخت کره جنوبی، پس از حذف بزرگراهی با همین نام احداث شده است. این بوستان تفرجگاهی پرجاذبه برای میلیون ها شهروند کره ای و زیستگاه گونه های بسیاری از پرندگان بومی گردیده است. قطعا با این تبدیلِ کاربری زمین در شهرسازیِ سئول از ازدحام ترافیک موتوری و آلودگی هوا در این شهر کاسته و بر آسایش، نشاط و سلامت شهروندان افزوده شده است.  تبتسن سنتینسیت نسیت نست ینسینتس ین سن ینس ینس

ساحل به جای بزرگراه در فرانسه

نمای بزرگتر   ا

پلاژ پاریس از ابتکارات شهرداری این شهر است. یکی از بزرگراه های پاریس که مشرف به رودخانه سِن است هر تابستان به ساحلی مصنوعی بدل می شود. همانطور که در این تصویر نیز پیداست، پلاژ پاریس محلی ویژه برای تفریح کودکان و نوجوانان است. تبس تبت سن سنیت س اسنتسن سنتی نسیت نسینست ینست ینست ینست نیت سیت

 درختکاری و احداث خیابان چند منظوره به جای بزرگراه در نیویورک، آمریکا

انمای بزرگتر   ا

حذف بزرگراه در نیویورک؟! تصاویر بالا و زیر تفاوت محیط شهری را قبل و بعد از حذف یک بزرگراه در شهر نیویورک نشان می دهد. بزرگراه هایی که به صورت روگذر ساخته می شود عموما بر اماکن و محله های مجاور سایه انداخته  و از کیفیت زندگی و کسب و کار در آنها می کاهد. هم اکنون خیابانِ غرب (تصویر زیر) جایگزین بزرگراه غربی این شهر شده و خط ویژه دوچرخه سوار و عابر پیاده تردد در این بخش از شهر را لذتبخش و پرطرفدار کرده است. تبتبیتنتنستنس تی سنت سنیت نبسنمسیت

نسیت نست ینستی خیابان غرب در نبویورک بعد از حذف بزرگراه

نمای بزرگتر   ا

پارک، خانه سازی و اماکن تجاری به جای بزرگراه در پورتلند، آمریکا

نمای بزرگتر  ر ر اهاجاده هاربِر، پورتلند، دهه 1960

جادۀ هاربِر در شهر پورتلند واقع در ایالت اورِگان آمریکا از نخستین بزرگراه های ساخته شده در آمریکا و از نخستین نمونه های حذف بزرگراه ها در آن کشور است. بعد از 4 دهه مکان قبلی این بزرگراه به محله ای جذاب با خانه سازی و فضای سبز و امکانات کامل شهری بدل شده است. می توان گفت که به نوعی، شهرداری و برنامه ریزان شهری در این شهر پیشگامان حذف بزرگراه ها در آمریکا به شمار می روند. به طور کلی پورتلند از شهرهای برجسته دنیا از لحاظ مشارکتِ تنگاتنگ بین شهروندان و مدیران شهری است. هدف هر دو دسته از این فعالان بالابردن زیبایی محیط و کیفیت زندگی از طریق تشویق همبستگی و روحیه شهروندی است. اینسنت نست نس یتنستی نستینست ینتس ینت سینت سین سنیت 

نمای بزرگترترر جای قدیمیِ جاده هاربِر، امروز

نمای بزرگتر رت

بخش دیگری از جاده هاربر پس از تبدیلِ کاربری به پارک شهری نتسنت سنت سنت ینت سی سنتی

کلیه تصاویر از منابع مختلف که در لیست منابع این صفحه آمده (زیر) اقتباس شده است. اسنسن یتن سیت سنی تنستی نستی نست ینتس ین تسینت سtv

فناوری های مناسب برای تامین و بهینه سازی مصرف انرژی

نمونه ای از فرهنگ پذیری در اصلاح الگوی مصرفِ انرژی

بازگشت به فرهنگ آموزی 

وقتی بزرگراه ها می روند

رییس «انیستیتو حمل و نقل کره جنوبی»، دکتر کی یون هوانگ، در خط مقدم نوآوری های رشته شهرسازی در جهان قرار گرفته است. این نوآوری ها حاکی از روندی جدید در این رشته است چون تحولاتی مثبت از جمله صرفه جویی های عظیم در مصرف انرژی و پاکیزگی بیشتر هوا در کلان شهرهای آلوده دنیا را نوید می دهد. تعداد رو به رشدی از شهرهای بزرگ جهان، از جمله نیویورک، پاریس و سئول، با حذف بزرگراه های خود، اقدام به احداث بوستان های شهری، بلوارهای جذاب (برای پیاده روی، دوچرخه سواری و خرید) و ساخت محله های مسکونی- تجاری کرده اند. این تجارب نوآورانه عملا نشان داده است که کاهش وابستگی به خودرو در سطح شهر و تقویت فرهنگ پیاده روی و دوچرخه سواری مستلزم تغییرات نهادی و زیربنایی است. از پیامدهای مطلوب این تغییرات، کاهش نیاز به سفرهای درون شهری، آسان شدن تردد در شهر با دوچرخه و پیاده روی، مصرف کمتر سوخت های فسیلی، پاکیزه تر شدن هوا و رونق گرفتن کسب و کارِ کسبۀ مشرف به این طرح ها بوده است. بتستسن سنتی نس یتنست ینست ینست ین ستینتس ینت سنی تسنیت سنتی تببتسنت

قابل توجه است که به رغم نمایشِ تبلیغاتیِ بزرگراه های پیچ در پیچ درصحنه های هیجانیِ تعقیب و گریز در فیلم های هالیوود، احداث این بناهای ناکارآمد و زیانبار در کشور آمریکا از دهه 1970 به این سو متوقف شده است. اهتمام به جلوگیری از ساخت بزرگراه های جدید در شهرهای آمریکا به حدی بوده است که تعدادی از این پروژه ها نیمه کاره متوقف و اراضی تخصیص یافته به آنها به محله های مسکونی و تجاری و فضای سبز تبدیل شده است. در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، مدیران و مسئولان شهری هنوز احداث بزرگراه و دیگر معابر عریض را برای روان کردن جریان ترافیک واجب می دانند چون یافته های تحقیقاتیِ به دست آمده طی 40 سال اخیر در آمریکا و دیگر کشورهای صنعتی دنیا در این کشورها مغفول مانده است. به بیان دیگر، تصمیم گیری پیرامون بنای این نوع سازه ها در این کشورها با اتکا بر دانش تقریبا نیم قرن پیش صورت می گیرد، در صورتی که برای پرهیز از تکرار اشتباهات در امور توسعه می باید با علم روز پیش رفت.   نستن سنت سنیت ستبنتسن سنتی نتس یسنت یستنسین مینت سمینت سمینت مسنیت مسن یتنست 

مطالعات 40 سال اخیر به روشنی نشان داده اند که بزرگراه ها و دیگر معابر عریض که رانندگی با سرعت های بالاتر را در شهر ممکن می سازند، بناهایی ناکارآمد و زیانبار اند. ناکارآمد بودن این بناها به این صورت معلوم شده است که برخلاف انتظار متخصصین و عامه مردم، با افتتاح هر یک از این بناها بر تعداد و طول سفرهای درون شهری و نیز به تعداد اتومبیل های جدید افزوده می شود. یعنی پس از مدت نسبتا کوتاهی، روانیِ ترافیک در روزهای نخستین افتتاحِ سازه، با ازدحام بیشتر خودروها جایگزین می شود. همچنین روشن شده است که این معابرِ عریض زیانبارند چون اراضی بسیار وسیعی از شهر را به خود اختصاص می دهند. در صورتی که همین اراضی می تواند مورد استفاده کاربری های دیگر از جمله ارائه انواع خدمات شهری در نزدیکی هر محله شود به صورتی که شهروندان مجبور به رفتن به مقاصد دوردست توسط خودرو برای تامین نیازمندی های شخصی و خدمات اداری نباشند. از سوی دیگر محله های مجاور بزرگراه ها به علت مسایلی چون آلودگی صوتی و هوایی و از میان رفتن بافت منسجم آنها، ارزش خود را از دست می دهند و عموما به سوی زوال و فساد اجتماعی و شیوع جرم و جنایت سوق می یابند. یتنست سنت نست نتس نت سنیت نست ینست نت سنیت سنیت نستی نستی نست ینت سینت سنی ت  

بزرگراه هایی که در کشور آمریکا نیمه کاره متوقف شده و اراضی آنها تغییر کاربری یافته شامل بزرگراهی به نام اِمبارکادِرو در شهر سانفرانسیسکو و بزرگراه پارکِ شرقی در شهر میلواکی است. در دهه 1990، به جای بزرگراه امبارکادرو بلواری جذاب مشرف به ساحل که مجهز به یک واگن برقی تفریحی- توریستیِ است ساخته شد. با انصراف از ساخت این بزرگراه همچنین احداث هزاران واحد مسکونی جدید و صدها هزار متر مربع فضای تجاری و اداری نیز امکانپذیر گردید. علاوه بر این مزایا، محله هایی که اراضی آنها پیش از این توسط این بزرگراه از خط ساحلی جدا شده بود جان تازه ای گرفته و رونق یافته اند. تغییر کاربری اراضی آزاد شده با حذف بزرگراه پارک شرقی در میلواکی در سال 2003-2002 نیز به آبادانی و رونق شهر افزوده شد. در این طرح، خیابان های معمولی جایگزین بزرگراه شده است. تا کنون صدها میلیون دلار ساخت و ساز جدید جای بزرگراه را گرفته و طرح توسعۀ نزدیک به 13 هکتار اراضی شهری مجاور آن که قبلا محله های رو به زوال و جرم خیزِ شهر محسوب می شد در دست بررسی است. تست نست نست ینتس ینتس نیت سنیت سنت ینس یتنس ینست ینس ینت سین سن یت

شاید حذف بزرگراه های نیمه کاره از لحاظ فنی و سیاسی چندان مسئله ساز به نظر نرسد، اما آیا همین کار را می توان با بزرگراه های تکمیل شده که با بزرگراه های دیگر و ده ها خیابان اصلی و فرعی شهر تلاقی می کند انجام داد؟ واقعیت این است که نتایج مطلوب اقتصادی و اجتماعی تغییر کاربریِ اراضی اشغال شده توسط بزرگراه های نیمه کاره چنان روشن و قطعی بوده است که برنامه ریزان شهری در آمریکا و دیگر کشورهای دنیا آن را به صورت بخشی از برنامه ریزی شهری نوین پذیرفته اند. تقارن این تغییر نگرشِ کلی در رشته های شهرسازی و حمل و نقل شهری از یک سو و فرارسیدن پایان عمر بسیاری از بزرگراه های موجود دنیا که در دهه های 50 و 60 میلادی بنا شده اند، بر سرعت و گسترش این روند افزوده است. تب سنت سنت نیست نست ینست ینت سینت سنیت نسیت نست ینس یت

نیویورک

به طور مثال وقتی بزرگراهِ بخش غربیِ شهر نیویورک در منطقه منهَتَن در سال 1973 فروریخت، این جاده اجبارا بر تردد خودروها بسته شد. با مسدود شدن این معبر، 53 درصد ترافیک موتوری که قبلا از آن استفاده می کرد ناپدید شد. اگر چه برخی از صاحبنظران بر بازسازی و راه اندازی بزرگراهِ آسیب دیده پافشاری می کردند، اما افکار عمومی و نظریات کارشناسی به مدت دو دهه مانع تعمیر و بازگشایی آن گردید. نهایتا حتی سیاستمداران و مدیران شهری نیز در عمل متقاعد شدند که نبود این بزرگراه برای رونق تجاری شهر بهتر است. هم اکنون پارکی مشرف به ساحل و خیابانی معمولی که بخشی از آن به تردد دوچرخه سواران اختصاص یافته جایگزین این بزرگراه شده است. تی نتس نتس نتس ینت سنی سنی نسیت نسیت نست ینتس ینت سینت سینت سنی تنست ی

پاریس

در شهر پاریس، به ابتکار شهردار «برتراند دیلانو» و همکاران وی، بخش هایی از بزرگراه پُمپیدو که مشرف به رودخانه سِن است را بر روی ترافیک موتوری می بندند و برای تفریح در اختیار شهروندان قرار می دهد. شهر پاریس به عنوان یکی از قطب های گردشگری جهان مشهور است و پاریسی هایِ ثروتمند تابستان های گرم، دودآلود و پرازدحامِ شهر را در سواحل گرانقیمت فرانسه می گذرانند. با ایجاد این «ساحلِ مصنوعی در خود پاریس (که به زبان فرانسه به «پاریس پلاژ» مشهور شده است)، هم از ترافیک موتوری و نتیجتا آلودگی هوا در سطح شهر کاسته شده، و هم تفریحی سالم و همگانی در کنار رودخانه سِن برای طبقه متوسط و کم درآمد جامعه فراهم گردیده است. مضافا اینکه برای دیدن یک ساحل شهری با درختان نخل، گردشگرانِ بیشتری از سراسر فرانسه و دیگر جاها به این نقطه جذب می شوند. اخیرا شهرداری پاریس به منظور دستیابی به هدف کاهشِ 40 درصدی ترافیک موتوری تصمیم به بستن کامل این بزرگراه گرفته است. تیت سنتنسیت نسیت نست ینست ینست ینت سینت سنی تسنیت نس ینست ینت سیسنیت نسیت نست ینست ینس یتسنی سنی

سئول

لیست مفصلی از پروژه های حذف بزرگراه که در مراحل مختلف اجرایی قرار دارند در این سایت در شبکه جهانی اینترنت آمده است. اکثریت قریب به اتفاق این پروژه ها در کشورهای آمریکای شمالی اند اما شاید درخشان ترین نمونه تبدیلِ کاربری اراضیِ بزرگراه ها در شرق آسیا، در کره جنوبی، محقق شده باشد. تبدیل بزرگراه «چانگ یا چان» در سئول، پایتخت این کشور، به یک پارک شهری و زیستگاه طبیعی، برای کارشناسان، برنامه ریزان شهری، سیاستگذاران و عموم مردم در همه کشورهای در حال توسعه قابل توجه است چرا که موفقیت این طرح جسورانه آمادگی جمعیت های ساکن در کلان شهرهایِ آلوده دنیا برای زندگی در محیطی سالم تر و با نشاط تر را نشان می دهد. در کشورهای شرق آسیا، تقلید از الگوهای غربیِ شهرسازی خیلی جلوتر از کشورهای غرب آسیا آغاز شد. بزرگراه چانگ یا چان در دهه 1950 بنا گردید و تا مدتی از افتخارات مدیران شهری، مهندسین و پیمانکارانِ سازنده آن محسوب می شد. اما به نقل از صاحبنظران طرح حذف این بزرگراه، با گذشت فقط چند سال از افتتاح آن معلوم شد که علاوه بر فزونیِ ترافیک موتوری در سطح شهر و افزایش آلودگی هوا، مراکز تجاری شهر و کلیه محله های مجاور این محور دچار زوال و بالا رفتن نرخ جرم و جنایت شد.   تیتبتسس تنس ینت سنیت سنیت نسیت نس ینست ینس تینس تینست نی تنسی

با ابتکار و تلاشی حماسی از سوی گروهی از برنامه ریزان شهری با هدایت رییس «انیستیتو حمل و نقل کره»، دکتر کی یون هوانگ، بزرگراه مذکور به پارکی جذاب به طول 10 کیلومتر تبدیل شده است. (تصویر) تبدیل کاربری اراضی شهری از بزرگراهی آلاینده به پارکی طبیعی و فرحبخش، فرصت های تفریحی قابل توجهی برای شهروندان این شهر فراهم کرده است. خاصه اینکه در فرآیند ساخت بزرگراه، نهری طبیعی پوشانده شده بود. با حذف این سازه، نهر مجددا احیا شده و عملا به زیستگاه انواع پرندگان بومی نیز بدل گردیده است. تتبتسنستی نسیت ستسن سنتینستی نست ینتس ینت سنیت سنیت نسینس نسیسین

حذف کامل یک بزرگراه در یک پایتخت 10 میلیونی در کشوری که خود یکی از قطب های اتومبیل سازی دنیاست شاید در کلام باور نکردنی به نظر برسد ولی چون در عمل تحقق یافته به سوالات بسیاری دامن می زند. مسلما مانع ذهنی بزرگی که بر سر راه حذف بزرگراه ها، در هر کجای دنیا، وجود دارد این است که واقعا افکار عمومی را چگونه می توان با آن همراه کرد؟ بیش از 160 هزار راننده که روزانه از بزرگراه چانگ یا چان عبور می کردند چگونه در برابر پیشنهاد حذف این معبر سکوت کردند؟ از سوی دیگر، معمولا سیاستمداران، مدیران اجرایی یا برنامه ریزان شهری حاضر نیستند وجهه سیاسی یا اعتبار حرفه ایِ خود را با ارائه چنین پیشنهاد شگرف و به ظاهر غیرمنطقی به خطر اندازند. پس براستی دست اندرکاران سئولیِ این پروژه چگونه دست به چنین کاری زدند و از آن، موفق تر و محبوب تر از قبل بیرون آمدند؟   تستسن سنتی نسیت نس نبییبسیسیبسیسی نس نست نست نس ینست نس ینس یبسیسیسیبسبسیسب

در ابتدا، در سال 2001 تیم همکارانِ کی یون هوانگ با طراحیِ مدلی تحقیقاتی، اقدام به محاسبه تاثیر حذف بزرگراه چانگ یا چان بر حمل و نقل و ترافیک موتوری در سطح شهر و خیابان های اطراف این سازه کردند. ایشان با افزودن پیشنهاداتی برای انجام تغییراتی جبرانی در خیابان های اطراف و افزایش ناوگان وسایل نقلیه عمومی طرحِ حذفی خود را تکمیل کردند. پس از تکمیل طرح، کی یون هوانگ و همکارانش متوجه شدند که حذف بزرگراه نه تنها عملی است بلکه با این کار سفرهای منتهی به مرکز شهر نیز تسریع می شود. نظر به آسیب های مرتبط با این بزرگراه، ازجمله ازدحام ترافیک موتوری، آلودگی هوا و رکود و فساد در محله های شهری مجاور، تردیدی در لزوم حذف آن نبود. اما واقعا واکنش شهروندان به چنین طرحی چه خواهد بود؟ بتسنت سنیتنسیتنسیت نسیتنسی نسی نس ینت سنیت نسی نست ی بتسنینتس نستس

برای محک زدن به نظر شهروندان و جلب همفکری آنان، هوانگ از فرصتی که انتخابات شهردارِ سئول به وجود آورد استفاده کرد. وی طرح خود را با چند تن از نامزدهای انتخاباتی مطرح کرد. یکی از ایشان، لی میونگ باک، طرح را پذیرفت و آن را به عنوان یکی از شعارهای اصلی انتخاباتی خود اعلام کرد. جالب توجه اینکه این شخص زمانی، ریاستِ شرکتی را به عهده داشت که این بزرگراه را ساخته بود و شنیدن پیشنهاد حذف این بزرگراه با ذکر آسیب های ناشی از این سازه از زبان چنین شخصی تاثیر عمیق تری بر رای دهندگان داشت. لی میونگ باک شهردار سئول شد. بتسنتس نیتسنیت نسیتنسی نستی نست ینست ینت سینتس یننسی

شعارهای انتخاباتی معمولا پس از فرونشتن هیجانات دوران انتخابات کم رنگ می شوند و گاه کاملا به فراموشی سپرده می شوند. اما در این مورد، لی میونگ باک شعار خود را فراموش نکرد و در روز اول کار خود به عنوان شهردار سئول، کلنگ پروژه حذف بزرگراه و احیای نهر و احداث بوستان چانگ یا چان را زد. همزمان کی یون هوانگ به عنوان مدیر اجرایی پروژه منصوب شد. اگر چه تیم کی یون هوانگ مدت زمان پروژه را دو سال تخمین می زدند، شهردار جدید همه دست اندرکاران را تشویق به تکمیل پروژه در شش ماه کرد.  یتسنت سنیت سنتینست ینستی نست ینست ینتس ینت سینتسینت سینت سنیت نسی سن 

به رغم مهر تاییدی که افکار عمومی با انتخاب لی میونگ باک به این پروژه داده بودند، باز مخالفت هایی از سوی برخی از کسبه، به ویژه 3000 دستفروشی که از طریق فروش چیزها به رانندگانِ درمانده در ترافیک بزرگراه کسب روزی می کردند، شنیده شد. برای جلب موافقت کسبه و دیگر مخالفین طرح، میونگ باک تیمی از کارشناسان روابط عمومی را برای اطلاع رسانی کامل به ایشان به کار گرفت تا هر چه زودتر طرح به سرانجام رسد و کلیه افراد ذینفع از مزایای این تغییر کاربری در عمل آگاه شوند. و چنانکه از تصاویر منتشر شده از این پروژه پیداست، با تکمیل کار، مرکز شهر سئول جلوه دیگری یافته است و به شهروندان این شهر فرصتی بی سابقه برای تفریح، نشاط و لذت بردن از شهر خود داده است. اما اجرای این طرح نتایج مطلوب دیگری نیز به دنبال داشته است. از این جمله:  یتنست نتسینتسینت سنیت نسیت نستی نست ینست ینس ین سینت

- بزرگراه دیگری در سئول حذف و اراضی آن به نفع کسب و کار و توسعه فضای سبز تغییر کاربری داده شد.

- جاده ای 16 باندی در سئول به 8 باند تقلیل داده شد. در اراضی به دست آمده تفرجگاه بزرگی برای فعالیت های تفریحی و تجاری ساخته شد.

- در حرکتی نمادین، یکی از تقاطع های کلیدی شهر که روبروی ساختمان شهرداری واقع بود حذف و به جای آن تفرجگاه دیگری ساخته شد.

- فرهنگ احیای نهرهای طبیعی که با اسفالت و بتون جاده ها پوشیده شده اند در سراسر کره به وجود آمد.

- ارزش مستقلات مجاور بوستان چانگ یا چان 300 درصد افزایش یافت.

-  دمای هوای محله های اطراف بوستان تعدیل شده به طوری که این دما به طور میانگین در حدود  5.6 درجه سانتی گراد از دیگر نقاط شهر خنک تر است.

تعجب آور نبود که سوار بر محبوبیت حاصل از این نتایجِ درخشان در مدیریت شهری، آقای لی میونگ باک در انتخابات ریاست جمهوری نتیجه برتر را از آن خود کرد و در سال 2007 رییس جمهور کره جنوبی شد.  تffdستسن نستی نستی نستی نتسینتس ینت سینت

با گسترشِ عملیات حذف بزرگراه ها در جهان امید آن می رود که کارشناسان، صاحبنظران و دانشگاهیان رشته شهرسازی بر آلودگی های اطلاعاتیِ حاکم در این رشته اشراف پیدا کنند و به تدریج در آینده ای نزدیک شاهد کمرنگ تر شدن خودرو مداری و پررنگ تر شدن عابر مداری در برنامه ریزی  ومدیریت شهری و افزایش سلامت و نشاط عمومی در شهرهای بزرگ جهان باشیم. تبتسنت سنتینسیت نستی نسنت سنیت      سنیت نسیت نست ینستینس  ماش

منابع