اادر خدمت اصلاح الگوی مصرف

سایت اطلاع رسانی اسفندیار عباسی

صفحه اصلی    معرفی سایت    تازه های سایت    همکاری با سایت   درباره اسفندیار عباسی    تماس با ما

مقاله ها و پیوندها:    بخش اول - آلودگی اطلاعاتی    بخش دوم - توسعه محلی 

خدمات پشتیبانی پژوهش            خدمات پشتیبانی نشر             خدمات پشتیبانی توسعه محلی

 برای پژوهشگران          برای اولیا و مربیان           برای برنامه ریزی و سیاستگذاری       

مقاله ها و پیوندها - توسعه محلی و اصلاح الگوی مصرف  

مقدمه

نمونه های موفق توسعه محلی

اااااااااا- امنیت غذایی

اااااااااا- نوعدوستی

اااااااااا- هنر و معنویت

اااااااااا- روستاهای نوظهور

اااااااااا- خودباوری فرهنگی

اااااااااا- حفاظت از منابع طبیعی

اااااااااا- رشد معنوی و ساده زیستی

اااااااااا- خدمات اجتماعی در روستا

فناوری های مناسب

اقتصاد

جهانبینی و فرهنگ

جامعه سازی

چهره ای ماندگار در احیای بذرهای اصیل

بدون شک یکی از فناوری های مناسب برای دستیابی به صرفه جویی عظیم در منابع فسیلی مثل نفت و گاز طبیعی، بذرهای اصیل است. بذرهای اصیل به بذرهایی گفته می شود که طی قرون از طریق لقاح طبیعی در محیط مزرعه تکثیر شده است. اینگونه بذرها نسبت به کلیه فشارهای محیطیِ اقلیم خاص خود، از جمله آفات، امراض و تغییرات آب و هوایی، مقاوم اند. به این نوع بذر، بذر بومی نیز می گویند. نکته قابل توجه دیگر اینکه برای رشد کامل و ثمردهیِ رضایتبخش، بذرهای بومی نیازی به کود و سموم شیمیایی ندارند. بیشتر بخوانید   تسنتس نتسنی تسنی سنت سنیتس  تبنستسن

احیای بذرهای بومی، نخستین گام در قطع وابستگی کشاورزی

کشتِ بذر اصلاح شده کشاورزان را به استفاده از کود و سموم شیمیایی و آبیاری بیش از حد مجبور می کند. ترویج بذر اصلاح شده و تراریخته بخشی از طرح نظام سیاسی- اقتصادی غرب برای تحکیم و تعمیق وابستگی های کشورهای ضعیف به قدرت های بزرگ جهان است. نهاد فراملیتی کشاورزی با نام های فریبنده ای چون «انقلاب سبز» و «کشاورزی مدرن» رابطه استعماریِ بهره کشی از منابع طبیعی و منابع انسانی کشورهای پیش مستعمره را بدون اعمال قدرت نظامی از سوی کشورهای استعمارگر تداوم بخشیده است. متن بالا تلاش گروهی از کشاورزان و اندیشمندانِ آگاهِ هندی در احیای بذرهای بومی منطقه خود را توصیف می کند. . بیت نتسنت سنتی نسیت نست ینست ینت سنیت نسیت سنت ی

حفاظت از منابع طبیعی با مشارکت مردمی و دانش بومی

Green Foundationسازمان بنیاد سبز     ا

هندوستان ن       

احیای بذرهای بومی، لازمه پیشرفت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در روستاها

فعالیت های سازمان بنیاد سبز در سرزمین های خشک جنوب کشور هند از نمونه های نشانگر ضرورت توسعه محلی برای اصلاح الگوی مصرف و حفاظت از منابع طبیعی در جهان امروز است که از طریق احیای دانش بومی و مشارکت اهالی محل امکانپذیر می شود. برای درک بهتر اهمیت فعالیت های توسعه محلی این سازمان غیر دولتی ابتدا ذکر نکات زیر سودمند است. ددر نین تبد یدص مدص مدص مدثم صدث صدم صدثم ص دثص مدثصمدثمصینت دید سد دی سند صنت ثنت قث تن دیدید و

غذا از نظر کمی و کیفی زمینه ای مستعد برای دستیابی به اهداف اصلاح الگوی مصرف در جامعه است چون در سیاستگذاری، تولید و مصرف غذا فرصت هایی کم نظیر با نتایجی فراگیر برای همکاری بین سه گروه بزرگ و اثرگذار در جامعه، یعنی سیاستگذاران، تولید کنندگان و مصرف کنندگان، مهیاست. در صفحه دیگری از این سایت در مورد توسعه محلی و اهمیت آن در توزیع بهترِ محصولات غذایی و کاهشِ مصرفِ انرژی برای بسته بندی، حمل و نقل و نگهداریِ درازمدت غذا توضیحات و نمونه هایی آمده است. در بٌعد تولید نیز می توان به اصلاح الگوی مصرفِ نهاده های کشاورزی از طریق کاستن نیاز به کود و سموم شیمیایی و آب زراعی همت گماشت. امروزه لزوم کاهش استفاده از نهاده های شیمیایی در کشاورزی در مقاله ها و کتاب های بسیاری به طور مستدل مورد بررسی قرار گرفته است. دلایل ارائه شده توسط متخصصین شامل هزینۀ فزایندۀ بهره گیری از این نهاده ها، افزایش نیاز به آب، آلوده شدن آب ها به سموم و عناصر نامطلوب شیمیایی، بروز بیماری های مهلک در میان کشاورزان و مصرف کنندگان و همچنین تشدید وابستگی کشورها به تولید کنندگان خارجیِ نهاده های کشاورزی است. بر اساس مطالعات مستقل امروزه ما به یقین می دانیم که از نظر بازده در واحد سطح، کشاورزی مدرن نه تنها بر کشاورزی سنتی برتری ندارد بلکه از نظر هزینه نیز روشی نامطلوب تر است. تیتسن نتست نتی نتسنیت نتسنیت نتسینت نتسی تسنیت نستی سسی ت نتی نتس

با این وصف استفاده از نهاده های شیمیایی در سطحی وسیع در جهان ادامه دارد. یکی از دلایل فنی که به لحاظ آن کارشناسان و کشاورزان از کاهش مصرفِ نهاده های شیمیایی ناتوان اند نبودِ بذر مناسب است. بر اساس یافته های پژوهشگران مستقل در علم کشاورزی،¹ بذر اصلاح شده (معروف به بذر پر بازده) که از  زمان  انقلاب  سبز در جهان (و از زمان انقلاب سفید در ایران) در کشاورزی رایج شد، در واقع بدون استفاده از کود و سموم شیمیایی قادر به رشد کامل و بهره دهی نیست. به عبارت دیگر کشتگرانی که بذرهای اصلاح شده می کارند چاره ای جز مصرف کود و سموم شیمیایی ندارند. از سوی دیگر، بذر حاصله از مهندسی ژنتیکی نیز که تولید و استفادۀ گسترده از آن با هدف کاستن از مصرف سموم شیمیایی تبلیغ می شود در رسیدن به این هدف شکست خورده چرا که کشت این نوع بذر به ظهور «ابر آفت ها» انجامیده است و کشاورزان عملا به استفاده از سم بیشتری برای مبارزه با این علف های مقاوم به علف کش ها وادار شده اند.²تیتنس نت نت نتس نت سنت سینت سنت سی درددونیدیمدصمدیمدصمدیصدی دنید ن

از این روست که کاشت بذر مناسب نقشی کلیدی در دستیابی به اصلاح الگوی مصرف در استفاده از کود و سموم شیمیایی دارد. بذر مناسب در کشاورزیِ هر کشور همانا بذرهایی است که با گذشت زمان با خاک و اقلیم آن سرزمین تکامل یافته است. لزوم گردآوری بذرهای بومی و حفاظت از این ذخایر ارزشمندِ ژنتیکی دنیا در رشته ای علمی به نام «تنوع زیستی کشاورزی» قابل مطالعه است. از نیمه دوم سده بیستم میلادی تلاش هایی برای گردآوری و حفاظت از بذر های کهن از سوی سازمان های بین المللی و دولت ها آغاز شد، اما با توجه با مسائل مرتبط با تکثیر و نگهداریِ این بذرها خارج از محیط بومی خود، بانک های ژنتیکیِ حاصله از این تلاش ها راهکار هایی ناکارآمد برای حفاظت از این ذخایر ژنتیکی تشخیص داده شده اند. لذا برای کسب اطمینان از گردآوری صحیح بذرهای بومی و ذخیره مناسبِ آنها در درازمدت، نقش کشاورزان بومی هر منطقه و مشارکت آنها در این تلاش جهانی از سوی سازمان های بین المللی ضروری تشخیص داده شد. در این راستا «معاهده بین المللی منابع ژنتیکی گیاهی برای غذا و کشاورزی» به امضای 210 کشور جهان رسید تا با اقداماتی هماهنگ توسط دولت ها و سازمان های غیر دولتیِ علاقمند، زمینه مناسب تری برای حفاظت از بذرهای بومی به دست خود کشاورزان فراهم شود. درنیند سمنتینت صنتنتثت صثنتبت نتنصتب منصتثتب متبصت مبتصتص منتبص صنتبت

اما پاسخ مثبتِ کشاورزان  به مشارکت در تکثیر و نگهداری بذرهای بومی مستلزم توسعه محلی است. روستانشینانی که خود را جمعیتی محروم بدانند و پیروزی و شکست اقتصادی خود را در گرو سیاست های دولت های مرکزی در قیمت گذاری، پرداخت یارانه ها، یا واردات بی موقع میوه و غلات و یا نوسانات تجارت جهانی بیینند، به دلیل عدم اطمینان از آینده، منتظر اولین فرصت برای مهاجرت به شهرند. طبعا این کشاورزان انگیزۀ مطلوب برای گردآوری و احیای بذرهای بومی را ندارند. از این رو است که حفاظت از ذخایر ژنتیکی کشاورزی هر منطقه از دنیا مستلزم احیای جوامع محلی آن است که از دیرباز پاسداران این ذخایر بوده اند. بازآفرینی روستاها از طریق توسعه محلی به شکلی که این جوامعِ کوچک مجددا به کانون های فعالِ تولید اقتصادی و مراکز جوشش فرهنگی بدل شود مستلزم اطلاع رسانی مناسب به تولید کنندگان خرد و تلاش مستقیم و مستمر در کسب آگاهی از نیازهای محلی و دانش بومی آنان است. درندنیدنس نسدندیدتنسدینستی نستی سیتسنیت سینت سینتسیت سیتسینت سینتسیتسینص نتینستیتس

تلاش های علمی و اجتماعی سازمان غیر دولتی بنیاد سبز در هندوستان که در سال 1996 آغاز به کار کرد در همین راستا بوده است. این سازمان مردمی با ارائه خدمات پژوهشی، آموزشی و اطلاع رسانی زمینۀ مناسبی برای توسعه محلی و احیای ذخایر ژنتیکی سرزمین های خشک جنوب هندوستان با بهره گیری از دانش بومی این منطقه را به وجود آورده است. حوزه عملیاتی این سازمان هم اکنون بیش از 290 روستا را در بر می گیرد. خدمات اطلاع رسانی محلی این گروه در قالب اجرای نمایش های تفریحی-آموزشی و دیگر گردهمایی های محلی انجام می شود. با شرکت در این فعالیت های جمعی کشاورزان پی می برند که ایشان چگونه تحت عنوان انقلاب سبز وادار به استفاده از کود و سموم شیمیایی شده اند و حالا چطور می توانند با گردآوری، احیا و مبادله بذر های بومی با یکدیگر از بذرهای اصلاح شده و مهندسی شده (تراریخته) بپرهیزند و از این طریق خود را از وابستگی به نهاده های شیمیایی و اسراف در آب زراعی برهانند. (پژوهش جامعی که توسط این سایت در مورد کاستی های جدی کشاورزی شیمیایی انجام گرفته است از انگیزه های سیاسی و اقتصادیِ جالب توجهی در مورد چراییِ آغاز و تداوم انقلاب سبز پرده برداشته است. برای اطلاع بیشتر به مقاله نهاد فراملیتی کشاورزی مراجعه نمایید.)   درندیندر مسنتی ستینسیدصنتب سمنتسیتب صنمتب منتثصنتص منتثصنمتبنتصبت منتص نتلبصنتثقنتبنت

فعالیت های اطلاع رسانی بنیاد سبز یک سویه نیست. کارکنان این سازمانِ محلی از طریق تعامل مستقیم، مستمر و دوسویه با کشاورزان روش های بومیِ پرورش، انتخاب، گردآوری و ذخیره سازی بذر و دیگر فنون زمان آزمودۀ کشاورزی سنتی منطقه را برای آموزش به کشاورزان جوان مستند سازی می کنند. انجام آزمایشات میدانی و تلفیق یافته های جدید کشاورزیِ پایدار با روش های بومی منطقه نیز بخش دیگری از فعالیت های این سازمان را تشکیل می دهد. علاوه بر این، نتیجه فعالیت های سازمان بنیاد سبز از طریق چاپ و نشر در سطح ملی و بین المللی اطلاع رسانی می شود. آدرس سایت اینترنتی این سازمان در ابتدای این قسمت آمده است. دسیم دسید دندسندیتیتنت سنت نتینت نسیت  ند

بنیاد سبز تنها یکی از سازمان هایِ مردمی در آسیاست که با بهره گیری از دانش بومی در مسیر تشویق توسعه محلی، حفاظت از منابع طبیعی و اصلاح الگوی مصرف می کوشد. برای اطلاع در مورد دیگر سازمان های مشابه در آسیا، اروپا، افریقا و آمریکای لاتین با ما تماس بگیرید. جالب توجه اینکه اینگونه فعالیت های سازمان یافته که اساسا برای اصلاح الگوی مصرف در تولید کشاورزی و حفاظت از منابع طبیعی صورت می گیرد نه تنها به امنیت غذاییِ بیشتر در محل  می انجامد  بلکه به «اقتدار غذاییِ» کشورها نیز کمک می کند. به لحاظ جهانی شدن تولید و تجارت غذا، کشوری که برای قُوت اساسی مردم خود به  واردات یا نهاده های شیمیایی خارجی متکی باشد از قدرت کمتری در عرصه سیاسی جهان برخوردار است. تینبنم من یمن بمن یب ینمنتس تس نتس نت سی نت سینتسی نتسی نست سنت تتنتن نت نت نت نت ن ز

_____________

پی نوشت ها

م 2. مهندسی ژنتیکی از مثال های بارز آلودگی اطلاعاتی است. در سال 2008 گزارشی علمی با عنوان «براستی چه کسی از محصولات کشاورزی تراریخته سود می برد؟ استفاده از آفت کش های شیمیایی بالا می رود» توسط «مرکز ایمنی غذا» و سازمان «دوستان زمین، بین الملل» منتشر شد. بر اساس یافته های این گزارش، دو دلیل زیر که از سوی شرکت های چند ملیتیِ تولید کننده بذر برای توجیه ادامه فعالیت های خود ارائه می شود با شواهد علمی و تجربی مطابقت ندارد: دزنیدنی نصدن صنثت صنتث نصتنتثنصتث نتثنتصنتث نتصنتث نتصنتثنتصنتثنتص نصتنتثنتصنتثنتثنتثتثندد

االف) اصلاح نباتات از طریق مهندسی ژنتیکی از نیاز به سموم شیمیایی دفع آفات نباتی می کاهد. د

 این ادعای نادرستی است چون میزان مصرف سموم دفع آفات نباتی بعد از معرفی بذر های ژنتیکی بطور فاحشی افزایش یافته است. شرکت مونسانتو بذرهایی مهندسی کرده که در برابر علف کش «راندآپ» (حاوی سم گلیفوسات) که یکی از تولیدات همان شرکت است مقاوم است. در این گزارش آمده است که از هر 5 هکتار اراضی زیر کشت دنیا که در آن بذر تراریخته کاشته اند 4 هکتار آن زیر کشت بذر های تراریختۀ شرکت مونسانتو است. اما با استناد به داده های منتشره از سوی دولت آمریکا، مصرف سم گلیفوسات که در حفاظت از کشت ذرت، پنبه و سویای تراریخته بکار رفته پانزده برابر شده است. اگر کشت بذر های تراریخته واقعا از نیاز به مصرف سم می کاست امروزه، خلاف انتظار، علف کش ها بالاترین میزان فروش در دنیا را نداشت. دلیل افزایش نیاز به علف کش ها عمدتا به علت پدید آمدنِ «ابر علف ها» از طریق انتقال ژن هایِ مقاوم به گلیفوسات، از محصولات تراریخته به گیاهان وحشی، است. در آمریکا، برزیل و آرژانتین ظهور علف های هرزِ مقاوم به گلیفوسات به صورت اپیدمی در آمده است. فقط در آمریکا بیش از پانصد و شصت هزار هکتار به این علف های هرزِ مقاوم آلوده است. دنینس منس یمنس ن سن سیت یدس مدیص مدی صمدی صم مدمصدی مصی دمدم صیدمصیدمدص مدیصمدی مدی

ب) اصلاح نباتات از طریق مهندسی ژنتیکی برای کاستن از فقر و حل مسئله گرسنگی جهانی ضروری است. ب

این نیز ادعای نادرستی است چون بر اساس گزارش مرکز ایمنی غذا، مهندسی ژنتیکی نه تنها از فقر و گرسنگی جهانی نکاسته بلکه بر آن افزوده است. به سه دلیل: نخست اینکه هیچیک از بذر های تراریخته که هم اکنون در بازار جهانی یافت می شود برای افزایش بازده، بهبود خواص غذایی و یا مقاومت بیشتر در برابر کم آبی (که از نیازهای مبرم جوامع است) مهندسی نشده است. ثانیا، درکشت بذر تراریختۀ پنبه در آفریقای جنوبی که به عنوان موردی بسیار موفق از کشاورزی با بذرهای تراریخته تبلیغ  می شود،  تعداد  پنبه کاران  از 3229 در سال 2002  به 853 در سال 2006 کاهش یافت و نتیجتا به محرومیت های اقتصادی و اجتماعی بیشتری انجامیده است. ثالثا، کشت سویا در آمریکای لاتین که با کشت بذرهای تراریخته انجام می گیرد برای تغذیه دام های اروپا است و عملا از اراضی زراعی که قبلا برای کشت غذا برای مصرف محلی کاشته می شد کاسته است. تبدینتید سمدی سد صمد یمصدی مص صنتب نثت نثتنتثنت ثصنتثنتصنتثنتنص نتثد 

ملت های باستانی دنیا، به ویژه، در معرض آسیب های جبران ناپذیری از آلودگی اطلاعاتی در مورد مهندسی ژنتیکی قرار دارند. برای پیشگیری از خسارت به سلامت مردم و منابع ژنتیکی این کشورها، کسب آگاهی بیشتر در مورد مهندسی ژنتیکی برای عموم مردم و سیاستگذاران حیاتی است. معمولا در رسانه ها با زبانی تخصصی و پیچیده در مورد مهندسی ژنتیکی سخن به میان می آید لذا شناخت کافی در میان غیر متخصصین در خصوص مهندسی ژنتیکی و چالش های مرتبط با آن وجود ندارد. همچنین در غالب کشورهای در حال توسعه، به منظور دستیابی به پیشرفت علمی و اقتصادی، دولت ها با اشتیاق و بدون بررسی عواقب احتمالی از این فناوری استقبال می کنند. این در صورتی است که اگر چه کلمه «مهندسی» در عنوان این فناوری، دقت و اطمینان را به شنونده القا می کند، مهندسی ژنتیکی فاقد دقت و قطعیت است و تهدیدی جدی برای سلامت عمومی به شمار می رود. تیتستیتنستبتنست سینت سینت نستنت سنت نتس نت ینست نتی نست ینست ینست ینست ینست ین

واقعیت این است که مهندسانِ ژنتیک تا زمانی که نتیجۀ کار آنان به ثمر نرسد و از نظر ظاهری، کمّی و کیفی قابل اندازه گیری نباشد نمی توانند با قطعیت بدانند که آیا وارد کردن ژن های خارجی به ارگانیسمِ مورد نظر، نتیجۀ دلخواه را سبب شده است. دلیل این عدم قطعیت در دستکاری ژنتیکی این است که خصوصیات ژن ها تنها به یک ویژگی خلاصه نمی شود و بسته به شرایط محیطی و دیگر عوامل، ممکن است تغییرات نا خواسته ای در ارگانیسم به وجود آید. مثلا در یک مورد، ژنی که برایِ تقویتِ رشد به ماهیِ آزاد اضافه شد ماهیِ سبز رنگی به وجود آورد. در موردی دیگر، دستکاری ژنتیکی برای خوکِ پرواری، حیوانی به وجود آورد که مبتلا به آرتروز شدید، افسردگی و دیگر اختلالات بود. در رساله ای مفصل به قلم دبرا هری و  همکاران، با عنوان «اقوام بومی، ژن و علم ژنتیک: آنچه جوامع کهن دنیا در مورد استعمار زیستی باید بدانند»، به زبانی غیر تخصصی جوانب گوناگون مهندسی ژنتیکی و مسایل و چالش های این فناوری را برای علاقمندان شرح داده شده است. در انتهای این نشریه، لیستی از منابع اطلاع رسانی مکمل جهت کسب اطلاع بیشتر علاقمندان آمده است. درتیتست سنتست سنیت سنیت دی دسدی سدینسدیسمدسی دنتیدسمدیسمدسی مندسیمند سیمدسمید مدیس یسین سدینیدیئ

بازگشت به متن